Mijn Makkelijke MOOCs

Nou, het is gedaan hoor. Dit triumviraatlid heeft zijn eerste MOOC afgerond. Om precies te zijn waren het er twee tegelijk :-). Nu is het wachten op de certificaten voor aan de muur (voor andere doeleinden zijn ze niet geschikt).

Een MOOC is een Massive Open Online Course. Een universiteits- of HBO cursus gratis toegankelijk, zonder toelatingseisen, voor eenieder met een Internetverbinding. Het ideaal is om hoger onderwijs beschikbaar te maken voor de hele wereld. Het model komt uit de Verenigde Staten en beleefde zijn doorbraak vorig jaar. Er zijn daar verscheidene aanbieders actief, ieder met diverse gerenommeerde universiteiten achter zich. De meest bekende zijn (open-source, not-for-profit) edX georganiseerd door de universiteiten MIT, Harvard en Berkely met hun partners en het (commerciele) platform Coursera ontwikkeld door stafleden van de Stanford universiteit. Coursera is tot dusverre het meest successvol in het aantrekken van partner instituten (en dus cursusaanbod) door hun focus op winstgevendheid. Beide cursussen die ik volgde waren georganiseerd door de Universiteit van Edinburgh en werden aangeboden via Coursera.

Het organiseren van een MOOC is een enorme uitdaging. Doordat er geen drempels zijn voor deelname en doordat deelname geheel vrijblijvend is, schrijven enorme aantallen studenten uit vele landen van de wereld zich in. De grootste MOOCs bereiken studentpopulaties van ruim boven de 100 000 deelnemers! Niet iedereen maakt de cursus ook af. De studentenpopulatie is te divers. Voor sommigen is de cursus te moeilijk, anderen willen alleen een kijkje nemen, weer anderen raken verveeld of hebben te weinig tijd. Het gemiddelde slagingspercentage van een MOOC ligt slechts rond de 10 procent, maar gezien de aantallen studenten die deelnemen is dat nog steeds veel meer dan een traditionele auditoriumcursus kan bereiken. MOOCs worden door sommige futuristen dan ook gezien als het begin van het einde voor de traditionele universiteiten.

De hoge aantallen gebruikers in een MOOC stellen natuurlijk hoge eisen aan de software en hardware die wordt ingezet. Evenzo moeten de instructeurs en de opzet van de cursus zich aanpassen aan deze uitdaging. Persoonlijk contact tussen de leraren en studenten moet noodzakelijkerwijs beperkt zijn. Een handjevol hoogleraren met een aanstelling aan hun respectieve universiteiten kan onmogelijk tieduizenden studenten individueel van commentaar voorzien. Hierom zijn er twee modellen voor MOOCs. Het ene gebruikt het crowd-sourcing concept. Met andere woorden, de studenten leren van elkaar door het bestuderen en bediscussieren van Internet bronnen die door de instructeurs worden aangeboden. Dit model is afhankelijk van on-line discussies en peer-evaluatie (gek dat daar geen Nederlands woord voor te vinden is). De andere opzet bestaat uit videolezingen door de instructeurs, gekoppeld aan repetities en examens. Mijn twee cursussen vielen in deze twee categorieën.

De eerste, eLearning and Digital Cultures, bestond uit web videos (YouTube, Vimeo, etc.) en studieteksten die moesten worden bediscussieerd in Coursera en/of in Twitter en Facebook, blogs of andere sociale media. Success in de cursus hing af van één enkele opdracht: Studenten moesten een “digitaal artefact” fabriceren en beschikbaar maken en tenminste drie andere studenten moesten bepalen of dat artefact voldoende bewijs vormde dat de student tenminste één onderwerp van de cursus had begrepen. De onderwerpen in de cursus waren best interessant (al raakte het eLearning aspect nogal op de achtergrond), dus er viel best wat van te maken. Alleen is peer-evaluatie een onvolmaakte methode in een cursus met een dusdanig diverse studentenpopulatie. Sommigen slaagden er niet in een artefact te produceren, anderen konden de link niet inleveren, sommigen beheersten het Engels niet genoeg om commentaar te leveren, weer anderen leverden een artefact in in een vreemde taal of presenteerden een web-pagina die ze duidelijk niet zelf hadden gemaakt en ga zo maar door. In mijn geval zei één van de peer-evaluators gewoon dat hij/zij mijn materiaal niet begreep, andere studenten werden helemaal niet geëvalueerd. Bovendien waren de criteria zo ruim dat er enorm veel speelruimte was met als resultaat dat veel ondermaats werk waarschijnlijk door de vingers werd gezien, terwijl kwaliteitsmateriaal wellicht niet door de evaluatie kwam. Ik had wat dat betreft geluk.

De tweede MOOC waarvoor ik mij had aangemeld was Critical Thinking in Global Challenges. Dit was een meer traditionele cursus met korte videolezingen (door hoogleraren die niet weten waar ze hun handen moeten laten) met dias gevolgd door korte repetities en langere huiswerkopgaven (ook in de vorm van meerkeuzetests) en met een afsluitend examen. Alle tests konden meerdere keren worden afgelegd en succes in de cursus hing af van het afleggen (niet eens noodzakelijkerwijs met goed resultaat) van alle tests. Met andere woorden, practisch iedereen die een minimum aan tijd investeerde in het doen van de repetities en andere tests kon slagen voor deze cursus. Ik moet zeggen dat het academische niveau van deze cursus me nogal tegenviel. Ik geef zelf les in kritisch denken en mijn cursus is een stuk moeilijker dan wat ik in deze Coursera cursus voorgeschoteld kreeg. Het beste materiaal was afkomstig van Dr Richard Milne over klimaatverandering en de vele valse redeneringen die daaromtrent worden gemaakt. (Voor wie er de tijd voor heeft, raad ik deze lezing aan die als extra materiaal in de cursus werd gelinkt, zeer de moeite waard: http://www.youtube.com/watch?v=gh9kDCuPuU8&feature=youtu.be)

Nu dat ik deze twee cursussen heb afgesloten, heb ik me meteen aangemeld voor een volgende cursus. Deze keer heb ik een biologiecursus gekozen, georganiseerd door MIT in het edX platform. Dit is een heel wat serieuzer inzet. Mijn vorige cursussen waren eenvoudigjes: vijf weken à vijf uur per week elk. Mijn huidige cursus loopt drie maanden en kost zeker tien uur blokken per week. Ik weet niet of mijn goede voornemens daartegen zijn opgewassen, maar we zullen zien. Biologie was ooit één van mijn favoriete eindexamenvakken.

Nu dat ik beide MOOC platforms in actie gezien heb, moet ik zeggen dat Coursera tamelijk povertjes is vergeleken met edX. In Coursera is het practisch onmogelijk te volgen wat je hebt gedaan en wat je nog te doen staat; er zijn geen studievoortgangslogs. Ook het discussieforum in Coursera is dramatisch slecht. Je kan nauwelijks zien welke berichten reageren op welke andere berichten en er is blijkbaar geen mogelijkheid voor de instructeurs om de discussies effectief te modereren met als gevolg een onontwarbare kluwen van discussiedraden. Het massale aspect van de MOOCs staat er trouwens voor garant dat niet de beste discussie-inleg wordt gehonoreerd met reacties en voorkeursstemmen, maar de eerste. De rest van de honderden berichten in de discussie hangt er achteraan, pagina na pagina, en (practisch) niemand die ze leest, want dan overschrijd je al gauw de paar uur studietijd per week die je voor de cursus gereserveerd hebt (voor gepensioneerden is dat misschien geen probleem en een aanzienlijk aantal van de deelnemers in mijn MOOCs bestond dan ook uit gepensioneerde of werkloze onderwijskrachten).

EdX is veel helderder en gestructureerder in opzet dan Coursera. Het heeft uitgebreide logs en discussies zijn direct gelieerd aan het onderdeel van het studiemateriaal waarover ze gaan. Het is dus jammer dat het aantal cursussen dat wordt aangeboden in edX een fractie is van het cursusaanbod in Coursera (veel universiteiten vinden de kwaliteitseisen van het edX consortium lastig, denk ik, en daarnaast belooft Coursera gouden koeien). Ik denk dus dat ik nog wel eens in Coursera terecht zal komen, maar eerst  7.00x Introduction to Biology – The Secret of Life.